Royal Van Zanten viert 160e jubileumjaar

Wanneer je bedrijf is opgericht in 1862, twee wereldoorlogen, een ban van Amerika op je narcissen en een recente pandemie overleeft en nog altijd ‘driven by passion’ behoort tot een van de bekendste, toonaangevende internationale veredelaars, productie- en handelsbedrijven ter wereld in de bloembollensector, mag je vér naast je schoenen gaan lopen van trots. Maar bij ‘Van Zanten’ zijn ze gewoon trots. En verder vooral gewoon.

Door Caroline Spaans

Het bedrijf van Gerrit Veldhuyzen van Zanten werd opgericht in 1862. In het begin teelde de familie groenten. Dat werden later hyacinten en tulpen. In 1884 stuurt Gerrit zijn oudste zoon Rutgerd, slechts 19 jaar, op pad om bollen in de Verenigde Staten te gaan verkopen. Hij stapte op de boot naar Amerika. Daar deed je in die tijd zo’n 50 dagen over. Met recht een échte pionier!
In 1893 splitst Gerrit zijn bedrijf in twee nieuwe bedrijven: aan de Stationsweg gaan zijn oudste twee zonen Rutgerd en Arend verder onder de naam Van Zanten & Co (waar nu Kwekerij Veelzorg zit) en in datzelfde jaar startte Jan en Gerrit jr met Gebroeders van Zanten.

Koninklijk

In 1901 krijgt het bedrijf al het predicaat Koninklijk. Koningin Wilhelmina wordt dat jaar 21 jaar en wil aan tal van bedrijven het predicaat Koninklijk of Hofleverancier uitdelen. Burgemeesters van alle gemeenten in Nederland wordt gevraagd met een voordracht te komen. Vanuit Hillegom worden drie bedrijven gehonoreerd: Gebroeders van Zanten (koninklijk), Van Zanten & Co (hofleverancier) en Ludwig & Co (hofleverancier). Het was vooral opmerkelijk dat beide Van Zanten bedrijven niet gelijk werden beloond. De ene werd koninklijk, de andere hofleverancier.

‘Het unieke van ons bedrijf is dat we actief zijn in veredeling, bolproductie én handel’

Dat het bedrijf een rijke geschiedenis heeft, is een understatement. “En zeer vooruitstrevend”, laat Verkoop- en Productie Manager Hans Glorie, weten. “Een mooi voorbeeld is, wat er gebeurde met de afzetmarkt in Amerika. Dat liep in het prille begin zeer voorspoedig, totdat het stopte omdat de VS geen narcissen uit Nederland meer wilde importeren vanwege de kans op het invoeren van ziekten. De toenmalige familie van Zanten besloot in 1926 om in Lynden (in de staat Washington) land te kopen om dáár narcissen te telen, om op die wijze lokaal geteelde bollen, lokaal te verkopen.”

Hans Glorie (Castricum, 1968) komt ‘uit de bollen’. Zijn vader was bollenkweker, maar hij wilde geen kweker worden (’Ik wilde in de handel’). Na de Hogere Landbouwschool solliciteerde hij bij, toen nog, Koninklijke Van Zanten. “Dat was 30 jaar geleden. Het bedrijf was ook toen al een begrip in de sector en met name die constante beweging sprak en spreekt me nog altijd aan: actief in veredeling, productie en handel van bollen. Dus niet alleen maar een in- en verkoopbedrijf, want daar zijn er véél meer van. Want dat is het unieke van ons bedrijf: we doen veredeling, bolproductie én handel.”

Nieuwe soorten lelies

“De huidige generatie lelies waar we nu mee werken, is ontstaan door veredelaars uit Amerika. De lelie is een product van de laatste 40, 50 jaar. De klant gelooft inmiddels wel dat onze bollen van superieure kwaliteit zijn. Waar men tegenwoordig vooral nieuwsgierig naar is, is naar nieuwe soorten. Dus niet alleen wit of oranje, maar: snellere groei, langer, beter bestemd tegen de warmte en kan langer worden bewaard. Dat soort eigenschappen moeten wij terugkoppelen naar onze veredelaars die een nieuw product ontwikkelen: een proces van járen. 

Tussen het begin (dus het kruisen, het veredelen) en een redelijke partij (10.000 tot 80.000) commerciële bollen waarmee we een klant blij kunnen maken, zit zo’n acht tot negen jaar. Sneller kan echt niet. Halverwege het proces, na een jaar of vijf, zien we of het goede zijn. Dan beginnen we met vermeerdering (kost ook twee tot drie jaar). Daarna geven we de lelie een naam, waarop kwekersrecht rust. Dat is 30 jaar geldig. Om het ras groter te maken verkopen we ook wel eens licenties aan bollenkwekers. Dan mogen zij bijvoorbeeld van dat ras 2 of 3 ha telen. En daarover betalen ze ons weer jaarlijks een royalty.”

Wat voor Glorie nog wel een uitdaging is, is de duurzaamheid en verduurzaming van de bollen- en bloementeelt. Dat zou zo maar kunnen betekenen dat de meest mooie bloem verdwijnt, maar de sterkste, die met weinig energie en gewasbeschermingsspullen overleeft. “We moeten meer en meer energie stoppen in het produceren op een duurzame wijze.”

Zuidelijk halfrond

Vanaf 1996 teelt Royal Van Zanten ook leliebollen in Rakaia, New Zeeland. “Op het zuidelijk halfrond is het nu winter natuurlijk. Daar is nu het oogstseizoen van de bollen. Het idee is dat we in augustus/september weer verse bollen (uit Nieuw Zeeland) hebben en dus jaarrond onze bollen wereldwijd kunnen leveren.”

Alles bij elkaar werken er zo’n 50 mensen bij het bedrijf. En het gros van de werknemers werkt hier heel lang. Bij Van Zanten krijgen medewerkers bij 12,5 jaar een zilveren speldje, bij 25 jaar een gouden speldje en bij 40 jaar een gouden speldje met een diamantje erin. Tijdens de jubileumfestiviteiten vorige week waren er diversen die vol trots hun speldjes hadden opgespeld en lieten zien.