'Elk mens is een diamant met vele facetten'

Huisarts Jos Mulders gaat met pensioen. Zijn patiënten stuurde hij een brief: “Ik wil u met deze brief bijtijds op de hoogte brengen van mijn naderende pensioendatum en dus ook van mijn afscheid van u als huisarts. Met ingang van 20 november breekt er voor u en voor mij een andere fase aan.” Aan het eind bedankt hij zijn patiënten voor het in hem gestelde vertrouwen en laat weten: “Ik prijs mij gelukkig Roos Hamann en Merel van der Kleij als opvolgers te hebben. Zij hanteren dezelfde, herkenbare criteria van zorg.” Jos Draijer interviewde hem.

Door beperkingen vanwege Corona zal het afscheid anders verlopen dan voorzien. Reden te meer om in gesprek te gaan met deze maatschappelijk betrokken en vitale huisarts met een brede blik die zich 40 jaar met hart en ziel heeft ingezet voor zijn patiënten.

Hoe verliep je vestiging in Hillegom, 40 jaar geleden?

“Op 17 november 1980 startte ik samen met mijn vrouw Noor de praktijk op de Catswende. Praktijk aan huis op de eerste verdieping.

Nog zonder patiënten, maar wel mogelijk gemaakt door alle Hillegomse huisartsen van toen. Een jaar eerder startte ik als huisarts in opleiding bij huisarts C. van der Have. Hij was mijn leermeester en grote animator tijdens die beginperiode in Hillegom. De praktijk en het aantal patiënten groeide snel en er was gezinsuitbreiding met drie prachtige kinderen. Daarom werd de praktijk in 1985 voortgezet op de Vondelwende. Vanaf 1989 werd ook gestart met het opleiden van jonge aspirant huisartsen van de VU.

In 2018 verhuisde de praktijk naar het voormalig gezondheidscentrum aan de Garbialaan: Huisartsenpraktijk Hillegom Zuid. Dit, vanwege meer ruimte en mogelijkheden voor samenwerking tussen diverse disciplines zodat persoonlijke, integrale en continue zorg nog beter gewaarborgd is.”

Is er veel veranderd in het werk van de huisarts?

“Zeker, bijvoorbeeld in 2000, door het opzetten van een doktersdienst door huisartsen voor huisartsen. Maar ook de veranderingen in de gezondheidszorg op landelijk niveau, zoals de invoering van de nieuwe Zorgverzekeringswet in 2006. Daarbij kregen de zorgverzekeraars een grotere rol, met grote gevolgen voor huisartsen. Evenals het ontstaan in 2006 van een belangengroep van huisartsen (Regionale Organisatie van Huisartsen West Nederland) als tegenwicht en om in gesprek te blijven met zorgverzekeraars ondanks moeizame verhoudingen. En sinds kort de oprichting van multidisciplinaire wijksamenwerkingsverbanden op gemeentelijk niveau waarbij het medisch en sociaal domein elkaar ontmoeten. Huisartsen en eerstelijns gezondheidsmedewerkers zijn daarin ook betrokken. Zo wordt een breed samengestelde zorgketen gevormd om de juiste zorg op de juiste plek te leveren zodat de belangen van de patiënten zo effectief mogelijk worden behartigd. Met aandacht voor participatie van patiënten, positieve gezondheid en preventieve gezondheidszorg. Dit samenwerkingsverband op wijkniveau is er om huisartsen vanuit verschillende disciplines te ondersteunen.

Kenmerkende verandering in de zorg is ook meer ontschotting en samenwerking. Specialisten en huisartsen trekken dan steeds vaker gezamenlijk op bij advisering en ondersteuning van de patiënt. Terugkijkend, de tijd is dus echt voorbij dat huisartsen waarnemingen volgens de indeling van het alfabet deden, huisartsen elkaar wekelijks spraken, en praktijken bemand werden door solistisch (meestal mannelijke) werkende huisartsen, vaak bijgestaan door hun echtgenote.”

Hebben deze ontwikkelingen jouw dagelijkse werk beïnvloed?

“Ja, met alle veranderingen binnen de gezondheidszorg, en de gevolgen daarvan voor huisartsen en patiënten, liep ik tegen de grenzen van het medisch domein aan. Ik realiseerde me meer dat er wellicht oplossingen lagen in het sociale domein. Vooral bij tekenen van psychische of sociale oorzaken van vragen of klachten in de praktijk, bijvoorbeeld bij gevoelens van eenzaamheid bij de patiënt. Dus in plaats van voorschrijven van medicijnen of doorverwijzen naar een fysiotherapeut, eerst doorverwijzen naar een laagdrempelige welzijnsvoorziening zoals Welzijnskompas, waar mensen met al hun vragen naar toe kunnen. Daar wordt gekeken naar het sociaal welzijn van de ‘patiënt’ en naar wat die nog wél in plaats van niet kan. Welzijn op recept van de huisarts, zeg maar.

Immers, wanneer ben je gezond? Gezondheid is meer dan de afwezigheid van ziekte. Meer dan een staat van lichamelijk, geestelijk en sociaal welbevinden. Gezondheid betekent ook veerkracht. Het vermogen om je bij tegenslagen op te richten en door te gaan in een fysiek, mentaal en zinvol bestaan. Eigen verantwoordelijkheid nemen en regie kunnen voeren over je leven. Minder ‘zorgen voor’, maar meer ‘zorgen dat’ de patiënt controle heeft over het leven, werkt aan een gezonde leefstijl en de weg weet te vinden in de samenleving. Die definitie van gezondheid (door Machteld Huber geïntroduceerd) wordt veel gebruikt in medische kringen en wordt ook wel ‘positieve gezondheid’ genoemd. De uitdrukking ‘Laten wij naar elkaar omkijken’ wordt nu veel gehoord. Misschien is het beter te zeggen: ‘Laten wij elkaar aanspreken en daadwerkelijk belangstelling tonen voor wie of wat die persoon is. Wanneer deze houding gemeengoed wordt zou bijvoorbeeld de ‘ziekte’ eenzaamheid minder vaak kunnen voorkomen. Anders gezegd, elk mens is een diamant met vele facetten. Andere mensen maken die facetten zichtbaar en laten deze glanzen. Dat betekent ook dat wanneer die diamant draait er andere facetten belicht worden. Dus jezelf (h)erkennen in het contact met die ander is een verrijking en een groot goed.”

Mooi gezegd. Wil je tot slot nog iets meegeven?

“Leeftijd is de tijd om te leven tussen leven en dood. Leef dus in het hier en nu, spreek elkaar aan en toon oprecht interesse voor wie iemand is. Elke gebeurtenis maakt dat je antwoord moet geven, zeggen wie bent. Leven is communiceren en blijven werken….”

Jos Mulders is geboren in Breda op 6 november 1952 en gehuwd met Noor. Samen zijn ze de ouders van Fleur, Merel en Michiel en hebben twee kleinkinderen.

Hij startte zijn solopraktijk op 17 november 1980 en is mede oprichter van de Doktersdienst Duin- en Bollenstreek en oprichter Zorggroep Regionale Ondersteuning Huisartsen. Jos is lid van Stek Adviesraad, lid van Welzijn en Wonen Hillegom en Initiator ontmoetingen Medisch en Sociaal Domein.