Jos Draijer.
Jos Draijer. Foto: pr

Bevolkingsgroei en migratie

Column Notenkraker

“Over dertig jaar (2050) ziet Nederland er heel anders uit. Denk aan meer dan 21 miljoen inwoners, woontorens van meer dan 200 meter in de grote steden, stoepen vol rollators en een bonte diversiteit aan uitheemse culturen. Althans, dat is een beeld dat opdoemt uit de toekomstverkenningen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI) dat onderzoek doet naar bevolkingsvraagstukken en demografische kennis ontsluit voor gebruikers in de wetenschap, het beleid en de samenleving.” 

Met deze indringende woorden probeert onze meest bekende demograaf professor Jan Latten in een landelijke ochtendkrant voor de zoveelste maal aandacht te vragen bij de politiek voor het grote maatschappelijke probleem van de bevolkingsgroei in Nederland. Niet voor het eerst overigens. Latten benut het momentum van de aanstaande kabinetsformatie om de politiek opnieuw aan te sporen dit probleem van ongecontroleerde bevolkingsgroei, tot wel 21 miljoen inwoners, op de agenda te zetten. Politiek, niet langer negeren en wegkijken maar dit onderwerp serieus nemen. Cruciaal is, aldus Latten, dat die bevolkingsgroei vooral door migratie ontstaat en steeds grotere invloed heeft op alle sectoren van de samenleving. Dus, informateur, stel de vraag aan de politiek, doorbreek een taboe: Hoe wilt u dat Nederland er in 2050 uitziet?

Wat betreft klimaatverandering wordt langzaam de urgentie gevoeld om nu maatregelen te nemen. En ook voor de energietransitie van fossiele naar duurzame brandstof worden nu, zij het meer of minder succesvol, eerste stappen gezet. Maar hoe zit het met de gestaag oplopende bevolkingsgroei in Nederland dat nu wereldwijd al in de top 10 staat van landen met de hoogste bevolkingsdichtheid? Ga maar na: bij een gelijkblijvend grondoppervlak van 41.543 vierkante kilometer een bevolkingsgroei van 5 miljoen in 1900, van 10 miljoen in 1950, van 17 miljoen in 2000 en van meer dan 21 miljoen inwoners in 2050? Hoe moeten de zorg, het onderwijs, sociale zekerheid en de arbeidsmarkt, de infrastructuur, landbouw- en natuurgebieden, ruimtelijke ordening en woningbouw, binnenlandse veiligheid er in de toekomst uitzien om die voorspelde bevolkingsgroei te kunnen opvangen, te verwerken, zodat Nederland ook nog leefbaar blijft? Meer gebruiksoppervlakte creëren door bijvoorbeeld het IJsselmeer nog meer in te polderen? Of landaanwinning aan de Noordzeekust realiseren?

Of, hoe politiek gevoelig ook, de bevolkingsgroei afremmen zodat overbevolking voorkomen wordt? Een ongemakkelijk dilemma waarbij verantwoordelijke politici niet langer mogen wegkijken omdat “bevolkingsgroei een natuurlijk verschijnsel is”. Zoals ook in de jaren 70 van de vorige eeuw al gebeurde. Het politieke probleem van de bevolkingsgroei werd ‘geparkeerd’ bij een Staatscommissie Muntendam. Die adviseerde klip en klaar de bevolkingsgroei af te vlakken tot 16 miljoen inwoners. Maar de politiek negeerde dat advies en zo werd Nederland alsmaar drukker en drukker. Dus is filerijden niet meer alleen iets voor automobilisten, maar nu ook voor fietsers op fietspaden, wandelaars in natuurgebieden en consumenten in overvolle steden en parken. Ondertussen is ook de jacht op woningen en schaarse vrije ruimte in het oosten van Nederland begonnen.

Bevolkingsgroei en migratie dienen daarom in het rijtje ‘belangrijkste onderwerpen’ te komen van de nieuwe kabinetsinformateur. Tweede Kamer: stop het navelstaren. Verdien vertrouwen door problemen op te lossen én te voorkomen!
Notenkraker is een column van Jos Draijer en verschijnt om de week in De Hillegommer. Reageren? Mail: redactie@dehillegommer.nl.

Uit de krant