WhatsNep en FalseBook

Tegen het einde van de vorige eeuw ging het hard met de wereldwijde doorbraak van internet. Daarvoor had de fax de brief per post op snelheid al verslagen maar werd op zijn beurt razend snel ingehaald door e-mail waarmee binnen luttele seconden een bericht wereldwijd verzonden kan worden naar elk adres. Moeilijk voor te stellen, maar in 20 jaar tijd veranderde de grote onbekende buitenwereld in een mondiaal dorp. Internet, e-mailen, iets later sociale media veranderden de wereld, de samenleving, en het gedrag van de mens. Sneller en intenser dan de komst van bijvoorbeeld elektriciteit, de auto, de telefoon.

François Mitterrand, voormalig Frans President van mei 1981 tot mei 1995, deed toen de uitspraak dat internet een grotere impact zal hebben op de verandering van de wereld dan het gebruik door Amerika van atoombommen op Hiroshima en Nagasaki in 1945. Atoombommen die overigens niet eens bedoeld waren om de Tweede Wereldoorlog te stoppen, want het ‘leeggebloede’ Japan bestudeerde al het ultimatum van de Amerikanen voor de overgave. Een Japanse overgave was dus in zicht en Hitler had zich al overgegeven. De inzet van kernwapens was bedoeld om Rusland te laten weten wie op dat moment wereldwijd de baas is. Dat, terwijl Rusland Amerika’s bondgenoot was in de strijd tegen Nazi Duitsland. Daarmee was de Koude oorlog en de nucleaire wapenwedloop tussen Oost en West begonnen.

Tegen deze achtergrond is de uitspraak van voormalig Frans President Mitterrand dan ook opmerkelijk en reden genoeg geweest voor zijn staf deze uitspraak klein en onder de pet te houden. Om onrust te voorkomen.

Maar ook zonder deze uitspraak van Mitterrand te kennen zijn heel veel mensen van mening dat internet de wereld inderdaad fundamenteel heeft veranderd. Ten goede, maar ook ten kwade, laat dat duidelijk zijn.

Maar wie is eigenlijk wereldwijd de baas van internet? Wereldwijde reuzen als Apple, Google, Microsoft? Bepalen die bedrijven ook wat goed en kwaad is op internet? Waar is de wereldwijde wetgeving die deze reusachtige hightech bedrijven reguleert, wereldwijd goede en kwade bedoelingen uit elkaar houdt? Naast goed gebruik is er dan ook veel misbruik van internet.

Zo kunnen parallelle gemeenschappen ontstaan die zich op digitale platforms verzamelen en bewust nep informatie verspreiden waarbij feiten er niet toedoen, een complottheorie breed wordt uitgemeten, en zelfs tot haat zaaien of racisme wordt aangezet. Voorbeelden te over. Denk maar eens hoe ISIS wereldwijd strijders ronselde voor de strijd in Irak. Hoe de Russische trollen en hackers de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 wilden beïnvloeden. En onlangs, hoe de mysterieuze Qanon extreemrechtse beweging is ontstaan (niemand weet wie daar achter zit), die de publieke opinie wil misleiden om de komende presidentsverkiezing in Amerika te beïnvloeden.

Of de WhatsApp groepen van grensoverschrijdende, ophitsende activisten die erop uit zijn het goed functioneren van de democratie en haar instituties te ondermijnen met nep informatie, de publieke opinie te misleiden en politici en bestuurders te intimideren en te belagen. Al dan niet met inzet van onnozele, slecht geïnformeerde, zelfbenoemde ‘influencers’.

Langzamerhand een serieus probleem blijkt uit onderzoek. Negeer dubieuze WhatsNep groepen, Twetter, Instagedram, of Falsebook.

Kies voor de waarheid en niet voor de leugen.

Notenkraker is een column van Jos Draijer en verschijnt om de week in De Hillegommer. Reageren? Mail: redactie@dehillegommer.nl