Wijkzuster Rie Telkamp| foto: Archief Gerard Telkamp
Wijkzuster Rie Telkamp| foto: Archief Gerard Telkamp

Rie Telkamp: wijkzuster in Hillegom van 1951-1971

Column Sporen van Vroeger

In de bijzondere tijd waarin wij nu leven gaat – zeer terecht – veel van onze aandacht en waardering uit naar de mensen die in de zorg werken. Of dat nu in ziekenhuizen, verpleeghuizen of in de thuiszorg is, deze professionals zetten zich in voor onze gezondheid. Sinds 1830 komt verplegen en verzorgen tot bloei. Soms gaat het om grootse innovaties, vaak ook om kleine stapjes die in de dagelijkse praktijk werden bedacht en ingevoerd. Het verpleegkundige vak is permanent in beweging.

Wie meer wil weten over de historie van de verpleging en verzorging is bij het Florence Nightingale Instituut (NFI) aan het juiste adres. Als online kenniscentrum stimuleert men (wetenschappelijk) onderzoek naar de geschiedenis van deze boeiende beroepen. Zij ontwikkelen educatieve modules voor zorgstudenten en delen het erfgoed met behulp van beelden en verhalen.

De naam Florence Nightingale is gekozen als eerbetoon aan de visionaire grondlegster van de verpleegkunde – zij werd deze maand tweehonderd jaar geleden geboren en behaalde de leeftijd van 90 jaar. In Hillegom is ook het een en ander bekend aan geschiedenis rondom wijkverpleegkunde.

Van 1951 tot 1971 was Rie Telkamp wijkverpleegster van het Groene Kruis in Hillegom. Twintig jaar was zij als ‘Zuster Telkamp’ het gezicht van de protestantse wijkverpleging.

Geboren in 1912 als bloemistendochter op boerderij Kweeklust aan de Noorderlaan, bleef Rie nog lang thuis na de lagere school. Op Kweeklust hield haar zus Truus het huishouden draaiende. Moeder vroeg aandacht van beide dochters; zij leed aan een slepende nierziekte. Rie maakte zich nuttig door bij protestantse gezinnen in te springen bij ziekte van de moeder; een soort gezinsverzorging. Bij Rie groeide het verlangen naar het beroep van verpleegster, waarvoor ze Kweeklust zou moeten verlaten. Pas in 1936, op haar 24ste, lukte het haar vaders tegenstand te overwinnen. Ze sloeg haar vleugels uit en werd leerling-verplegende in het Diaconessenziekenhuis aan de Hazepaterslaan in Haarlem.

Maar de basisverpleegkunde was voor Rie niet voldoende. Onder meer behaalde zij de diploma’s Verpleegkunde B voor verpleging van zenuwzieken en krankzinnigen en de stempels Kraamverpleging en Wijkverpleging. Ook studeerde zij voor operatiezuster.

Toen op 1 augustus 1951 het stempel Wijkverpleging werd gezet op haar A-diploma, kon zij meteen aan de slag in haar geboortedorp.

Gerard Telkamp, een neef van Rie Telkamp, schreef een bijzonder tweeluik over het levenswerk van zijn tante Rie en over haar relatie met onderwijzer Geert Braakhekke die uitmondde in een huwelijk op latere leeftijd: Rie was toen 73 jaar. 

Het eerste deel van dit tweeluik is gepubliceerd in het donateursblad van Stichting Vrienden van Oud Hillegom, “Hangkouserieën” nummer 81. Het tweede deel volgt in de vroege zomer van dit jaar, in nummer 82. Het artikel is ook opgenomen in de hoofdstukken “Onderzoek” en “Verplegen in de wijk” van het Florence Nightingale Instituut. Resultaten van verpleegkundig-historisch onderzoek zijn in Nederland nog schaars en daarom geeft het FNI onderzoekers, studenten en auteurs een platform om hun publicaties te delen. Het artikel is te vinden op www.fni.nl en op de website van de Vrienden bij de digitale versie van deze column.

De digitale versie van deze column is terug te vinden op onze website www.vriendenvanoudhillegom.nl onder Publicaties > Sporen van vroeger, op www.dehillegommer.nl en www.lissernieuws.nl.

Fotobijschrift: 

Deze column van Jacolien van der Valk. Reageren? Mail: SVvOH.pr@gmail.com 

Uit de krant