Het huis van de dames Van Vliet is er niet meer; de boom nog wel. | Foto GoogleMaps.
Het huis van de dames Van Vliet is er niet meer; de boom nog wel. | Foto GoogleMaps.

Wandelen in vrijheid op 5 mei in Hillegom

Column

Op zondag 5 mei vieren we onze vrijheid, voor het 74e jaar sinds de Tweede Wereldoorlog. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei verbindt ieder jaar een thema aan de viering van 4 en 5 mei en het jaarthema van 2019 luidt "In vrijheid kiezen". Vanuit de vrijheid van nu kijken we terug op de onvrijheid van toen.

Ook tijdens de oorlog werden keuzes gemaakt. Zo kozen in ons hele land dappere mensen ervoor om verzetswerk te verrichten. Gelukkig zijn hier vele boeken over geschreven, opdat wij niet vergeten. Een boek dat Hillegommers bij ieder bezoek aan het gemeentehuis herinnert aan de oorlogsjaren is het verzetsmonument "De dames Van Vliet" dat ook wel "Boek '40-'45" genoemd wordt, geplaatst in de hoftuin. Dit monument is een eerbetoon aan de zusjes Els en Pleuntje van Vliet die onopvallend maar heel centraal verzetswerk verrichtten. In het huis van de dames Van Vliet werd de KnokPloeg Hillegom op poten gezet, de administratie van onderduikers bijgehouden, bonkaarten gecontroleerd en het geld voor de onderduikers geteld en verdeeld. Belangrijk en levensreddend werk dat in gezamenlijkheid werd verricht en niet vergeten mag worden. Het kunstwerk werd in 1991 vervaardigd door Robert van Vliet, neef van de dames Van Vliet, en werd gerealiseerd met steun van Stichting Vrienden van Oud Hillegom.

Zoals in veel delen van het land was ook het verzet in de Haarlemmermeer in de eerste fase van de oorlog versnipperd en heel lokaal van opzet. Zij was voornamelijk gericht op het plaatsen van en hulp bieden aan onderduikers.

Na 1943 begonnen mensen massaal onder te duiken; uiteindelijk zijn in deze regio circa 3600 landgenoten ondergedoken geweest, waaronder 600 joden. Vanaf juli 1944 was het hoofdkwartier in Hillegom, bij de dames Van Vliet aan de Stationsweg. Dat huis bestaat nu niet meer, en stond op de plaats van het huidige huisnummer 113. Vanuit Londen, waar koningin Wilhelmina en de regering in ballingschap verbleven, was inmiddels de oproep gekomen om samen te werken. De verschillende lokale groepen moesten zich dus verenigen. Er kwamen in totaal 19 Gewesten in het land. Haarlem en omgeving werd Gewest 12. Nu sprake was van een strakkere organisatie, werd besloten het hoofdkwartier te verplaatsen van Hillegom naar De Olmenhorst. Een van de voordelen was dat het buiten de bebouwde kom lag en er vele gebouwen stonden die, met een lange oprijlaan, op flinke afstand van de Lisserweg waren gelegen. Eventueel naderend gevaar kon zo snel worden opgemerkt. Hier vonden vanaf nu de vergaderingen plaats, werden plannen gemaakt en voorbereid. Dit als vervolg op de verzetsactiviteiten van Els en Pleuntje van Vliet, die samen met gelijkgezinden zoveel hebben betekend voor onderduikers in de Tweede Wereldoorlog.

In 2018 vroeg het Oranjecomité Hillegom aan Stichting Vrienden van Oud Hillegom om een wandeling samen te stellen die op 5 mei gelopen zou worden. Het werden er twee, wegens de grote belangstelling. Daarom hebben we voor zondagmiddag 5 mei opnieuw een bevrijdingswandeling samengesteld (met een nieuwe route!) en vrijwilligers van de Vrienden en van het Oranjecomité zullen om 14.00 uur en 16.00 uur deze wandeling gidsen. Start en finish is bij Kwekerij Veelzorg aan Stationsweg 131 en deelname is gratis. We hopen op een mooie opkomst!

De digitale versie van deze column is terug te vinden op www.vriendenvanoudhillegom.nl onder Publicaties, Sporen van vroeger, op www.dehillegommer.nl en www.lissernieuws.nl.

Uit de krant