Op de keper beschouwd: de Mariastraat in Hillegom

Vroeg of laat worden veel straten eens (of vaker) opengebroken. Dat is dan nodig vanwege de vernieuwing van bekabeling of van rioolverbindingen. Wie Hillegom vanuit het noorden binnenrijdt, kan al geruime tijd het werk beschouwen dat wordt verricht aan rijbanen en fietspaden van de provinciale weg N208 over de Weeresteinstraat/Haarlemmerstraat.

Dorpse straten van vroeger brengen vaak het beeld naar boven van wegen voorzien van kasseien- of klinkerbestrating, met aan weerszijden een verhoogde stoep voor voetgangers. Wanneer de rijbaanbestrating vooroorlogs of nog ouder is, zijn er niet meer zoveel van die straten te vinden. Stichting Vrienden van Oud Hillegom houdt sinds een aantal jaren een Lijst Historisch Erfgoed bij met allerlei markante elementen die weliswaar op zichzelf veelal geen monument zijn, maar volgens de Vrienden wel tot het Hillegomse historische erfgoed behoren. De lijst is onderverdeeld is tien categorieën zoals parken en tuinen, bijzondere bomen/struiken en bruggen. Ook Klinkerbestrating is een categorie, waar tot dit jaar nog 3 vermeldingen waren genoteerd: Stationsweg, Molenstraat en Mariastraat. De Stationsweg en de Molenstraat worden van die lijst afgevoerd, want zij zijn opnieuw bestraat en die bestrating kan al dan niet fraai genoemd worden, historisch is zij beslist niet.

Daarmee blijft "op de keper beschouwd", alleen de Mariastraat over binnen deze categorie historisch erfgoed. De rijbaan is bestraat met machinaal gebakken klinkers, gelegd in keperverband. Dat lijkt op een visgraatverband, want beide verbanden worden horizontaal in pijlvormen gelegd. Het onderscheid is als volgt: bij keperverband grijpen de klinkers van de naast elkaar gelegen 'pijlen' elkaar in het patroon vast, waar bij visgraatverband alleen de hoeken van de in pijlen gelegde klinkers elkaar raken. Voordat straten met klinkers geplaveid werden, gebeurde dat met kasseien, die van natuursteen gevormd werden. Klinkers worden soms onterecht aangeduid als bakstenen, maar bakstenen zijn voor bestrating te kwetsbaar en machinaal gebakken klinkers zijn veel harder.

De Mariastraat en haar bestrating zijn onderdeel van het beschermd dorpsgezicht Sixlaan en Mariastraat.

Dat betekent dat er niet zomaar veranderingen in mogen worden aangebracht. Ten behoeve van het behoud van cultuurhistorisch waardevolle elementen en structuren wordt gesteld dat onder andere gestreefd wordt naar behoud, herstel en versterking van de cultuurhistorische waarden. Ook is voor slopen en bouwen binnen het beschermd dorpsgezicht een monumentenvergunning nodig. Hopelijk bieden deze restricties voldoende bescherming aan de klinkerbestrating van deze historische straat, zodat Hillegommers hier nog lang van kunnen genieten. De nieuwe Lijst Historisch Erfgoed van de Vrienden van Oud Hillegom plus bijbehorende kaart zijn vanaf nu in te zien op de website www.vriendenvanoudhillegom.nl onder Historisch Erfgoed.

De digitale versie van deze column is terug te vinden op onze website onder Publicaties, Sporen van vroeger, op www.dehillegommer.nl en www.lissernieuws.nl.

Jacolien van der Valk / Stichting Vrienden van Oud Hillegom

Email: SVvOH.pr@gmail.com