Zie ginds komt de stoomboot! | Foto: Koninklijke Bibliotheek.
Zie ginds komt de stoomboot! | Foto: Koninklijke Bibliotheek.

De stoomboot van Sinterklaas vaart al 171 jaar!

Column Sporen van Vroeger

Jeugdige vriendjes! Gaat vrolijk en blij, hier in dit boekje de prentjes beschouwen; Leest er de versjes al lagchende bij, Immers dit kunt gij, zoo als wij vertrouwen.”

Met dit rijmpje opent het historische prentenboek “Sint Nikolaas en zijn knecht” van Jan Schenkman (gepubl. G. Theodorus Bom, Amsterdam, 1850). Het boek werd zeer populair en werd nog vijftig jaar lang herdrukt en gewijzigd opnieuw uitgegeven. Er bestonden al eerdere boekjes waarin Sinterklaas werd genoemd, maar dit is het eerste boekje waarin hij de hoofdrol speelt.

Jan Schenkman heeft het moderne sinterklaasfeest voor het eerst in een samenhangend verhaal in een prentenboek weergegeven. Hij verwerkte de bekende elementen in het verhaal als het paard van Sint, het rijden over de daken en zijn komst uit Spanje. Maar ook voerde Schenkman nieuwe elementen in zoals de stoomboot waarmee Sint in Amsterdam aankomt en die niet eerder in de literatuur voorkwam, met de bijbehorende tekst van het sinterklaaslied Zie ginds komt de stoomboot. Die tekst houdt al 171 jaar stand en dat is bijzonder te noemen als we bedenken dat bijbels en woordenboeken in de achterliggende jaren aan verschillende herzieningen en spelling-aanpassingen zijn onderworpen. Later is de tekst op de melodie gezet van Im Märzen der Bauer, een Duits volksliedje uit 1905.

Samen met traditionele kinderliedjes en sint-maartensliedjes behoren de sinterklaasliedjes tot de best bewaard gebleven Nederlandse zangcultuur. Ze horen daarmee tot de weinige liedcultuur die nog gekenmerkt wordt door actieve zangbeoefening, sinds de opkomst van muziek op de radio of op geluidsdragers. Dit is waardevol immaterieel erfgoed en verdient het om in ons collectief geheugen te blijven.

Dat geldt ook voor de Hillegomse Najaarsfeesten – deze worden over twee weken officieel bijgeschreven in de inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland en de Harddraverijvereniging Hillegom en Omstreken heeft een beschrijving gemaakt van de evenementen die de Hillegomse feestweek kenmerken. Hierover is te lezen in “Hangkouserieën” 86, het donateurstijdschrift van Stichting Vrienden van Oud Hillegom, dat in oktober uitkwam.

Voor Hillegom is uw columnschrijver namens Stichting Vrienden van Oud Hillegom adviseur voor de Erfgoedcommissie Hillegom en samen met andere werkgroep leden aan het werk om de Cultuurhistorische Waardenkaart Hillegom (CHWH) samen te stellen. De gemeente Hillegom heeft namelijk het verzoek neergelegd bij de Erfgoedcommissie om advies te geven over de indeling van de gebouwen uit de cultuurhistorische waardenkaart in drie beschermingscategorieën. Nu zijn de stichtingsdoelen van de Vrienden van Oud Hillegom niet alleen gericht op gebouwen maar ook op het behoud, herstel en verbetering van natuur en landschap. Wij vinden dan ook dat de Cultuurhistorische Waardenkaart Hillegom niet compleet is met alleen de vermelding van gebouwen in beschermingscategorieën; ook het landschap en cultuurhistorische elementen moeten een plaats krijgen in deze waardenkaart. Want tot die tijd is behalve de vermelde bomen in de Lijst Waardevolle Bomen iedere bijzondere bollenhaag, elk deel van het oerduin, elk historisch slotenpatroon en iedere historische bollenschuur, vogelvrij. Daar wil Stichting Vrienden van Oud Hillegom verandering in helpen brengen.

De digitale versie van deze column staat ook op www.vriendenvanoudhillegom.nl

Jacolien van der Valk, Stichting Vrienden van Oud Hillegom

email: SVvOH.pr@gmail.com.

Uit de krant