Afbeelding
Foto: pr

Het einde van politieke partijen?

Algemeen Notenkraker

Het is voor velen nog even volhouden met het werk en allerlei beslommeringen voordat de vakantieperiode aanbreekt. Terugkijkend op de achterliggende periode met alle vrijheid beperkende maatregelen ziet vrijwel iedereen ernaar uit. Even weer normaal doen, even de handrem er af, even niks, even vrijheid-blijheid, in welke vorm dan ook. En ook, even geen politiek, vooral partijpolitiek.

In Den Haag strompelt de kabinetsformatie voort met al bijna vier maanden eindeloze praatsessies in allerlei samenstellingen, van groot tot klein. Voorlopig zonder concreet resultaat. Oorzaken: onderling wantrouwen in een veel te versnipperd parlement, persoonlijke ambities en vrijwel onoverbrugbare politieke meningsverschillen of zelfs verdeeldheid binnen de eigen partij. Alles bij elkaar reden genoeg om geen haast te maken, zo lijkt het. De enige activiteit: een ‘non-paper’ van VVD en D’66 verschijnt over een week of twee. Zit de samenleving hier op te wachten?

Op plaatselijk niveau begint het ook al weer te rommelen hier en daar omdat op dit moment door politieke partijen kandidaten voor lijsttrekker, raadslid en wethouder worden aangewezen voor de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022. Doorgaans ook een periode waarin kluivenduikers, afsplitsers, zetelrovers en nieuwkomers van zich laten horen. Actiegroepen met hart voor dit en dat, belangengroepen die zich gedragen als politieke partij, maar het niet zijn; geen leden hebben met het laatste woord in de ledenvergadering. Zoals dat hoort in een fatsoenlijke politieke partij.

Een sociale media community vormt de achterban van die actiegroepen met vaak een beperkte blik op een enkel onderwerp dat voorbij komt in de waan van de dag. Afwegingen maken in het algemeen belang zijn zeldzaam. Vluchtigheid en versplintering ten top. Maar dat is toch directe democratie hoor ik mensen zeggen? Het zal wel, maar als ik de slordige en onvolledige turbo taal lees op sociale media heb ik er weinig vertrouwen in dat besluitvorming betrouwbaar en op feiten gebaseerd gebeurt. Een optelsom van ‘likes’ maken is iets heel anders dan het vergaderen langs de lijn van probleemstelling, discussie, conclusie of stemmen, indien nodig. En vervolgens dat gezamenlijk naar buiten dragen. Dat is het kenmerk van een goede politieke partij. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat gevestigde politieke partijen geen sociale media zouden mogen inzetten in een verkiezingsstrijd. Met sociale media kunnen politieke partijen immers snel meningen of gevoelens peilen of informatie verstrekken. Maar besluitvorming daarop te baseren gaat te ver, is volkomen ondemocratisch. Zelfs zo ondemocratisch, dat ‘politieke groeperingen’ geweigerd zouden moeten worden op de kieslijst voor de gemeenteraadsverkiezingen 2022.

Dus, ‘politieke groeperingen’ die zich politieke partijen noemen maar geen verenigingsstructuur hebben, geen ledenadministratie voeren en waarin de ledenvergadering niet het laatste woord heeft in besluitvorming, niet toelaten op de kieslijst. Deze verenigingseis is ook zo beoogd in de Kieswet. Maar op papier een vereniging zijn is een, dat ook in de praktijk zijn is twee. Daar schort het nog al eens aan.

In het geweld van digitalisering en sociale media in de samenleving is het van groot belang dat politieke partijen als vereniging blijven opereren met menselijke maat en in direct contact met de kiezer. Dergelijke politieke partijen zijn juist nu hard nodig.

Notenkraker is een column van Jos Draijer en verschijnt om de week in deze krant. Reageren? Mail naar: redactie@dehillegommer.nl.

Uit de krant