Vrijlanders in de branding?

Onlangs kwam een opmerkelijk nieuw initiatief naar buiten dat mijn aandacht trok. Het gaat om “Vrijlanders”, een op te richten collectief van bewoners, bedrijven, overheid en onderwijsorganisaties in de regio Duin- en Bollenstreek. Voornaamste doel is het gezamenlijk balans brengen in belangen ten aanzien van wonen, werken, recreëren en beschermen van onze vrije ruimte.

Onze vrije ruimte is namelijk kwetsbaar zo valt in de folder te lezen. De Duin- en Bollenstreek, ook wel getypeerd als de ‘achtertuin van de Randstad’, wordt namelijk bedreigd want de wereld verandert snel.

De kenmerkende open ruimte, in de Duin- en Bollenstreek wordt van alle kanten beloerd. Tijd voor het mobiliseren van een ‘community’ die de open ruimte beschermt, daarvoor pal in de branding staat. Dus worden nu Founding Vrijlanders gezocht. De oproep klinkt om je aan te melden, om 250 euro te doneren. Dan geef je in feite 1000 euro omdat de lokale overheden een grote bijdrage leveren door de donatie van 250 euro te verviervoudigen. Branding the open space?

Vrijlanders werken samen aan vooruitgang en willen voorkomen dat de optelsom van individuele belangen het grote, gedeelde belang ondermijnt: onze vrije ruimte. Zo kan ik nog wel even doorgaan met het citeren van ronkende teksten van deze initiatiefnemers, de Economic Board Duin- en Bollenstreek (voor de taalpuristen: Het Economisch Bestuur Duin- Bollenstreek; vanwaar toch dat half Nederlands en half Engels taalgebruik?).

Maar, waarom werd mijn aandacht getrokken door dit initiatief? Om twee redenen. Mijn eerste reden was een “Aha Erlebnis”, zoiets als: wanneer en waar heb ik dat geluid eerder gehoord? Daarbij kwam ik al snel uit bij het Pact van Teylingen uit de vorige eeuw waar ik tijdens mijn bestuurlijke periode (gemeentelijk en provinciaal) volop bij betrokken was. Dat Pact is jarenlang leidend (geweest) voor Structuurvisies en bestemmingsplannen.

Kern van die overeenkomst was dat de open ruimte beschermd wordt door 2600 ha bollengrond blijvend te bestemmen voor bollenteelt zodat de samenhang in het bollencomplex (teelt, onderzoek, handel, export, etc.) niet zou omvallen maar juist aantrekkelijk blijft voor de markt. Ik herinner me nog goed dat ‘open ruimte icoon’ Joop Zwetsloot daarbij vaak de zo treffende metafoor van de ‘diamant van Michael Porter’ aanhaalde. Daardoor bestaat de open ruimte in de Duin- en Bollenstreek nog steeds. Hulde aan Joop, maak hem de Founding Father van de Vrijlanders!

De tweede reden was dat ik mij meteen afvroeg of wij naast het Gemeentebestuur ook nog een Economisch Bestuur hebben. OK, ze beheren de economische agenda van de Duin- en Bollenstreek en vervullen een aanjaagfunctie om meer dynamiek in de economie te krijgen.

Maar tegelijkertijd in de branding staan om het algemeen belang, de vrije ruimte, te beschermen? Dat is volgens mij toch echt het primaat van de gekozen politici. Alleen die beschikken over de legitimiteit om uiteindelijk te beslissen, na een zorgvuldige en integrale afweging van alle belangen, of bijvoorbeeld een open ruimte volgebouwd kan worden of juist beschermd moet worden. De nieuwe Omgevingswet eist die brede afweging ook. Vrijlanders zijn pioniers met de ambitie om een informele regionale Omgevingsvisie Duin- en Bollenstreek te maken.

Met mandaat van wie?

Notenkraker is een column van Jos Draijer en verschijnt om de week in deze krant. Reageren? Mail naar: redactie@dehillegommer.nl.