Ondersteunen en stutten in Hillegom: JAVA

Gebouwen hebben geen stem, maar kunnen wel verhalen vertellen. De stem voor die verhalen zijn liefhebbers van die gebouwen en van de historie die erachter steekt. Soms eigenaren van die gebouwen, trots op hun werk om het gebouw in stand te houden of in de originele staat terug te brengen. Zij kunnen genomineerd worden voor de jaarlijkse Oorkonde van de Vrienden van Oud Hillegom. In dit seizoen gaan Vrienden-vrijwilligers weer op pad om panden te nomineren voor de uitreiking van de oorkonde in maart 2020.

Ook de gemeente Hillegom wil cultuurhistorische elementen en structuren behouden en beter zichtbaar maken, niet alleen uitgaand van de bestaande kwaliteiten maar ook van de rijke ontstaansgeschiedenis van het dorp. Dat is tenminste te lezen in de ontwerp omgevingsvisie waarop in mei een actualisatie is gepresenteerd. Omdat Stichting Vrienden van Oud Hillegom dat voornemen in die actualisatie niet of maar deels terugvindt, heeft de stichting een zienswijze ingediend. Donderdag 3 oktober wordt in de raadscommissievergadering over de actualisatie van de omgevingsvisie vergaderd en vanzelfsprekend zal een delegatie van het Vrienden-bestuur present zijn.

Een treffend voorbeeld van de noodzaak om uitgangspunten, principes en wensen te borgen in beleidsdocumenten is het gebouw JAVA aan de Van den Endelaan 52. De gemeente is van plan om het gebouw te slopen ten faveure van tijdelijke parkeerplaatsen. Waarbij wethouder Anne de Jong nog wel heeft aangegeven dat aan de erfgoedcommissie zal worden gevraagd de mogelijkheid te verkennen om oude elementen – voor zover deze in goede staat verkeren – veilig te stellen en bij een eventuele herbouw in de toekomst weer te gebruiken. Zo'n opmerking geeft natuurlijk helemaal geen blijk van "het behouden en beter zichtbaar maken van cultuurhistorische elementen en de rijke ontstaansgeschiedenis van het dorp" wat zo mooi is omschreven in de omgevingsvisie. Het feit dat het voormalige nutsgebouw eerder door de gemeente is aangemerkt als 'karakteristiek' en met die bouwaanduiding is opgenomen in het bestemmingsplan blijkt dus helemaal geen bescherming tegen de gemeentelijke sloopdrang.

Inderdaad, het gebouw is ontzettend vervallen. Desondanks is de gevel van JAVA bijzonder karakteristiek en ook zonder de historie van het gebouw te kennen is duidelijk dat deze stenen verhalen kunnen vertellen. Dat willen de Vrienden graag bewerkstelligen. Overigens voelt de stichting zich daarin gesteund door het Cultuurhistorisch Genootschap Duin- en Bollenstreek en door Erfgoedvereniging Bond Heemschut. In plaats van sloop kan namelijk ook façadisme worden toegepast, dat is de aanduiding voor het behouden van de gevel (façade) van een gebouw, terwijl het achterliggende gedeelte volledig wordt vervangen door nieuwbouw. Dit wordt tegenwoordig veelvuldig toegepast en is een prima manier om de geschiedenis van een pand intact te houden en tegelijkertijd aan de vraag van de moderne tijd te voldoen.

JAVA dateert uit 1893. Marca Bultink schreef een artikel over de geschiedenis en de verschillende functies die het gebouw sindsdien heeft gekend, voor publicatie in aflevering 80 van Vrienden-donateurstijdschrift "Hangkouserieën" dat deze maand verschijnt.

De digitale versie van deze column is terug te vinden op onze website www.vriendenvanoudhillegom.nl onder Publicaties, Sporen van vroeger, op www.dehillegommer.nl en www.lissernieuws.nl.