Afbeelding

Marc Witteman: hart voor de publieke zaak

Algemeen

Toch nog onverwacht is Marc Witteman (57) op kerstavond aan de gevolgen van longkanker overleden. Familie en vele genodigden hebben 2 januari in een indrukwekkende bijeenkomst definitief afscheid van hem kunnen nemen.

(Onderstaand het interview dat voor zijn overlijden is opgenomen. Op zijn verzoek terughoudend over zijn persoonlijke situatie en pas na zijn overlijden gepubliceerd).

Tekst: Jos Draijer, foto: Norbert Waalboer

Eind september, op weg voor het interview bij hem thuis in Kockengen. Druilerig, mistig weer. Een kleine wereld dus. Bij aankomst zie ik hoe broos zijn lichaam is, elke struikeling kan fataal zijn. Pijnstillers houden hem op de been. Maar zijn geheugen is nog helder, en hij is zelfs geestig af en toe. Bewonderenswaardig. Hij schenkt koffie, ik kijk wat rond. Buiten niets dan groene weiden. Geen horizon vanwege laaghangende bewolking. Het is alsof hemel en aarde in elkaar overgaan. We kijken elkaar begrijpend aan; het gesprek kan beginnen.

Hoe was je aankomst als nieuwe burgemeester in Stichtse Vecht?

"Dat eerste jaar was bestuurlijk moeilijk. Je kent me, ik was niet gewend mijn mening voor me te houden. Maar als burgemeester ben je voorzitter van zowel het college van B&W als de gemeenteraad. Dat betekent dat je vooral moet luisteren naar wat anderen te zeggen hebben. Minder deelnemen in de discussies, maar die in goede banen leiden en vooral luisteren. Dat was dus wennen. Daar kwam bij dat bij mijn aankomst de gemeente Stichtse Vecht een onrustige periode met instabiel bestuur kende. Meerdere incidenten rond integriteitsschendingen. In mijn eerste week kreeg ik een telefoontje van de Officier van Justitie die meldde dat hij straks een raadslid gaat aanhouden vanwege betrokkenheid bij een criminele organisatie en het lekken uit de vertrouwelijke procedure voor de burgemeestersbenoeming. Ik werd meteen, in mijn nieuwe gemeente, geconfronteerd met concrete voorbeelden van ondermijning van het lokaal bestuur. Ik lag meteen onder een vergrootglas: hoe gaat hij daar mee om? En dan moet je het goed doen. Voor mij was dat het teken dat er echt iets mis was en dat ik moest investeren in vertrouwen en draagvlak bij de raadsleden en bewoners, Dat was hard nodig om een omslag in de bestuurscultuur te krijgen met als doel het gemeentebestuur weer stabiel en integer te maken."

En hoe deed je dat?

"Wanneer zo iets overkomt ga ik improviseren. Ik kijk meteen waar er kansen en oplossingen zijn. Dus heb ik heel veel met de raadsleden gepraat om vertrouwen en verbinding te zoeken. Maar ook de regionale tv werd toegelaten in de raadsvergaderingen om meer openheid te creëren. Ik heb me 107 keer 'laten' uitnodigen om bij mensen thuis aan te schuiven aan tafel om mee te eten. Afspraak was: niet langer dan een uur, geen alcohol en een selfie van ons samen voor op Facebook. Ik heb met een dwarsdoorsnede van de inwoners van Stichtse Vecht aan tafel gezeten. Daardoor heb ik een heel goed beeld gekregen van wat er speelt en wat de mensen bezighoudt. Ik heb bedrijven en instellingen langs laten komen waarbij ze mochten vertellen wat ze willen en heb stages gedaan in de gemeenschap. En, je moet ook eens wat nieuws proberen. Zo hebben we de traditionele nieuwjaarsreceptie afgeschaft en vervangen door een Midzomerbijeenkomst in de buitenlucht. Prachtige buitenplaatsen zat aan de Vecht. Echt een succes geworden.

Ik heb geprobeerd mijn inzet en betrokkenheid te tonen, naar iedereen te luisteren en hen serieus te nemen. Gewoon menselijk, eerlijk en duidelijk zijn. Ik heb gemerkt dat wanneer je dat volhoudt, je uiteindelijk heel veel daarvan terugkrijgt. Dan verandert de sfeer, de cultuur en daar ging het mij om. Vele persoonlijke reacties van mensen die ik nu krijg, sterken mij in de gedachte dat ik hiermee op het goede bestuurlijke spoor zit."

Van 2010 – 2014 was je Gedeputeerde in Flevoland. Wat was daar je grootste succes en je grootste teleurstelling?

"Mijn grootste succes? Dat de fusie van de drie provincies Nood-Holland, Utrecht en Flevoland provincies niet is doorgegaan. Provinciale Staten van Flevoland gaf mij de opdracht dat tegen te houden. Met heel veel lobbywerk, vooral in de Eerste Kamer, is dat uiteindelijk gelukt. Mijn grootste teleurstelling: dat met één pennenstreek van Staatssecretaris Bleeker het project Oostvaarderswold, een ecologische verbindingszone tussen de Veluwe en de Oostvaarderplassen, om zeep geholpen werd. Dat, terwijl al 400 miljoen euro in dat project geïnvesteerd was en we bijna in de uitvoeringsfase zaten."

En in Leiden, waar je wethouder was van 2006 – 2010?

"Dieptepunt daar was de val van het college van B&W in 2008 over de Rijn Gouwelijn, de lightrail verbinding tussen Leiden en de kust. Maar ook de motie van wantrouwen, omdat ik de overname van financiële risico's van de aannemer bij de verbouw van de Stadsgehoorzaal onvoldoende met de gemeenteraad gecommuniceerd had. Die motie overleefde ik, maar ik heb daar wel veel van geleerd. Na de val van het college kreeg ik andere portefeuilles zoals sport en het park biowetenschappen. Heel fijn om te doen."

In 2005 was je waarnemend burgemeester in Warmond. Toen ik je daar tegen kwam, maakte je een heel blije indruk. Klopt dat?

"Absoluut, dat was ik ook. Daar ontdekte ik dat het burgemeesterschap echt iets voor mij is. Tussen de mensen staan, ik genoot er van, het voelde als mijn bestemming."

En nu zijn we terug in Hillegom waar je bestuurlijke loopbaan begon, als wethouder in 1998. Wat roept dat op?

"Dat ik eigenlijk altijd Hillegommer ben gebleven en dat ik had moeten doorpakken met de plannen voor het centrum, Henri Dunantplein en de Triangel. Ik heb nog steeds wortels in de Bollenstreek en volg de ontwikkelingen. Het is een prachtig gebied. Wees daar vooral zuinig op. Respecteer de open ruimte tussen de dorpen. Koester de kleinschaligheid, maak onderscheid tussen gemeenschap en gemeente. Benut de kracht van schaalgrootte om de belangen van kleinschalige gemeenschappen beter te dienen. Warmond is daar een mooi voorbeeld van. En natuurlijk ons gesprek op dat bankje voor Schoonderbeek in de Hoofdstraat, 40 jaar geleden toen ik zoekende was. Je raadde me aan mijn hart te volgen. Daar is mijn levensloop uit voortgekomen. Het dienen van de publieke zaak want daar ligt inderdaad mijn hart…"

Uit de krant